महाराष्ट्रातील महत्वाचे पर्यटन स्थळे. | Important Tourist Places In Maharashtra

1. मुंबई

 ऐतिहासिक आणि वारसा | शहर

             मुंबई ही भारताच्या महाराष्ट्र राज्याची राजधानी आहे. पुण्यापासून सुमारे 149 किमी अंतरावर, हे सर्वाधिक अब्जाधीश असलेले भारतातील सर्वात श्रीमंत शहर आहे आणि महाराष्ट्र टूर पॅकेजमध्ये समाविष्ट करणे आवश्यक असलेल्या ठिकाणांपैकी एक आहे. 

             मुंबई हे स्वप्नांचे शहर म्हणून अधिक प्रेमाने ओळखले जाते. हे शहर 7 बेटांचा संग्रह आहे आणि देवी मुंबादेवीच्या नावावरून हे नाव देण्यात आले आहे. गेटवे ऑफ इंडिया, छत्रपती शिवाजी टर्मिनस (व्हिक्टोरिया टर्मिनस), एलिफंटा लेणी, कान्हेरी लेणी, हाजी अली दर्गा, सिद्धिविनायक मंदिर, जुहू बीच, मार्वे बीच, मरीन ड्राइव्ह, चौपाटी, फिल्मसिटी, मणिभवन गांधी संग्रहालय, बाबुलनाथ मंदिर आणि माउंट मेरी चर्च. मुंबई टूर पॅकेजचा एक भाग म्हणून मुंबईतील काही लोकप्रिय ठिकाणे आहेत.

    मुंबई ही मनोरंजनाची राजधानी तसेच भारताची आर्थिक शक्ती आहे. फॅशनेबल कपडे आणि नकली दागिन्यांसाठीही हे शहर प्रसिद्ध आहे. मुंबई हे उत्तम स्टॉपओव्हर पॉईंट आहे कारण हे शहर अनेक पर्यटन स्थळांचे प्रवेशद्वार आहे - तुम्ही प्राचीन मंदिरे, हिल स्टेशन्स आणि ऐतिहासिक किल्ल्यांमधून वीकेंडला लवकर सुटण्यासाठी निवडू शकता. अलिबाग, लोणावळा, महाबळेश्वर आणि पाचगणी. 

 2. अजिंठा लेणी 

ऐतिहासिक आणि वारसा

    अजिंठा लेणी ही महाराष्ट्रातील सर्वात जुनी युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांपैकी एक आहे आणि महाराष्ट्रातील प्रमुख पर्यटन स्थळांपैकी एक आहे. भारतातील सर्वात जास्त भेट दिलेल्या प्राचीन वास्तूंपैकी एक, ही लेणी औरंगाबादपासून 98 किमी, पुण्यापासून 326 किमी आणि मुंबईपासून 443 किमी अंतरावर आहेत. 

     इ.स.पूर्व 2रे शतक (येशू ख्रिस्तापूर्वी) आणि 6वे शतक (येशू ख्रिस्ताच्‍या कलामध्‍ये) दरम्यान कोरलेली, अजंठा लेणी वाघूर नदीकडे दिसणाऱ्या सुमारे 76 मीटर उंचीच्या खडकाच्या पृष्ठभागाच्या घोड्याच्या नालच्या आकारात खोदलेल्या आहेत. या संकुलात सातवाहन काळात आणि वाकाटक काळात बांधलेल्या २९ दगडी गुंफा स्मारकांचा समावेश आहे. अजिंठा येथील लेणी जातकांच्या कथा दर्शविणाऱ्या सुंदर भित्तिचित्रे आणि शिल्पांसाठी प्रसिद्ध आहेत. 

    अजिंठा येथील जगप्रसिद्ध चित्रेही दोन मोठ्या टप्प्यात मोडतात. अजिंठा हॉलिडे पॅकेजचा एक भाग म्हणून आवर्जून भेट देण्यासारख्या ठिकाणांपैकी गुंफा 9 आणि 10 मध्ये विखंडित नमुन्यांच्या रूपात सर्वात जुने आढळले आहे. चित्रांचा दुसरा टप्पा 5व्या - 6व्या शतकाच्या आसपास सुरू झाला आणि या अनुकरणीय चित्रांचा नमुना गुहा 1, 2, 16 आणि 17 मध्ये लक्षात येऊ शकतो.

    या लेण्यांच्या भिंतींवर गौतम बुद्ध आणि जातक कथांच्या जीवनातील विविध घटनांचे प्रतिनिधित्व आणि पुनर्निर्मिती करण्यात आली आहे.

 3. महाबळेश्वर 

हिल स्टेशन

    महाराष्ट्राच्या पश्चिम घाटात 1,353 मीटर उंचीवर वसलेले, महाबळेश्वर हे महाराष्ट्रातील लोकप्रिय हिल स्टेशन्सपैकी एक आहे आणि पुणे आणि मुंबईजवळ भेट देण्याच्या सर्वोत्तम ठिकाणांपैकी एक आहे. हे पुण्यापासून 123 किमी आणि मुंबईपासून 243 किमी अंतरावर आहे. 

    महाराष्ट्र टूर पॅकेजमध्ये समाविष्ट करणे आवश्यक असलेल्या ठिकाणांपैकी एक आहे. मनमोहक दृश्ये, सुंदर निसर्गदृश्ये आणि आल्हाददायक हवामानासाठी प्रसिद्ध असलेल्या महाबळेश्वरला महाराष्ट्रातील हिल स्टेशन्सची राणी म्हणून संबोधले जाते. प्रतापगड किल्ला, वेण्णा तलाव, महाबळेश्वर मंदिर, कृष्णाबाई मंदिर, लिंगमळा धबधबा आणि पाचगणी यासह अनेक पर्यटन स्थळे येथे आहेत. 

    भव्य सह्याद्री पर्वत आणि खोल दर्‍यांमुळे निर्माण झालेली विहंगम दृश्ये टिपण्यासाठी येथे अनेक दृश्‍यबिंदू आहेत. आर्थर सीट, विल्सन पॉइंट, केट पॉइंट, एलिफंट हेड पॉइंट आणि बॉम्बे पॉइंट हे काही लोकप्रिय व्ह्यूपॉईंट आहेत.

    महाबळेश्वर हे कृष्णा नदीचे उगमस्थान आहे. कृष्णेत विलीन होण्यापूर्वी इतर चार नद्याही येथून वाहतात; या आहेत कोयना, वेण्णा, सावित्री आणि गायत्री. तसेच, ते स्ट्रॉबेरी आणि तुतीच्या लागवडीसाठी प्रसिद्ध आहे. 

 4. लोणावळा 

हिल स्टेशन

        सह्याद्री पर्वतरांगेत ६२२ मीटर उंचीवर वसलेले लोणावळा हे महाराष्ट्रातील पुणे जिल्ह्यातील एक सुंदर हिल स्टेशन आहे. हे टॉप हिल स्टेशन्सपैकी एक आहे जे तुम्ही महाराष्ट्र टूर पॅकेजमध्ये समाविष्ट केले पाहिजे आणि मुंबई आणि पुण्याजवळ भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम पर्यटन स्थळांपैकी एक आहे. हे पुण्यापासून ६७ किमी आणि मुंबईपासून ९५ किमी अंतरावर आहे. 

        लोणावळ्यात लेणी, तलाव, किल्ले आणि धबधब्याच्या रूपात अनेक पर्यटन स्थळे आहेत. लोहगड किल्ला, राजमाची पॉइंट, भुशी धरण, कुणे धबधबा, कार्ला लेणी, तिकोना किल्ला, विसापूर किल्ला, बेडसा लेणी आणि तुंग किल्ला ही लोणावळा टूर पॅकेजमध्ये समाविष्ट करण्यासाठी काही उत्तम ठिकाणे आहेत.

      लोणावळा आणि खंडाळा ही दुहेरी हिल स्टेशन्स भारतातील सर्वात लोकप्रिय मान्सून गेटवे आहेत. पावसाळ्यात लोणावळा आणि खंडाळा येथे जाण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ म्हणजे जुलै - सप्टेंबर दरम्यान जेव्हा निसर्गरम्य ठिकाणे हिरवीगार होतात आणि धबधबे पूर्ण वाहतात. 

5. शिर्डी 

तीर्थयात्रा

        शिर्डी हे महाराष्ट्रातील अहमदनगर जिल्ह्यातील एक तीर्थक्षेत्र आहे. पुण्यापासून सुमारे 180 किमी आणि मुंबईपासून 258 किमी अंतरावर, हे महाराष्ट्रातील लोकप्रिय तीर्थक्षेत्रांपैकी एक आहे आणि औरंगाबादजवळ भेट देण्याच्या सर्वोत्तम ठिकाणांपैकी एक आहे. 

    शिर्डी हे शिर्डी साईबाबांचे मंदिर आहे, शिर्डी सहलीचे प्रमुख आकर्षण आहे. 20 व्या शतकातील साई बाबा हे भारतातील महान संतांपैकी एक म्हणून ओळखले जातात. साईबाबा 16 वर्षांचे असताना त्यांनी शिर्डीला भेट दिली आणि 1918 मध्ये त्यांचा मृत्यू होईपर्यंत ते तिथेच राहिले. शिर्डी हे ठिकाण आहे जिथे त्यांनी त्यांची 'समाधी' किंवा अंतिम निवासस्थान प्राप्त केले. हे महाराष्ट्र हॉलिडे पॅकेजमध्ये समाविष्ट करणे आवश्यक असलेल्या ठिकाणांपैकी एक आहे.

    शिर्डी मंदिर परिसर सुमारे 200 चौरस मीटरमध्ये व्यापलेला आहे. त्यात गुरुस्थान, समाधी मंदिर, द्वारकामाई, चावडी आणि लेंडीबाग यांचा समावेश आहे. शिर्डी मंदिर हे भारतातील सर्वात श्रीमंत मंदिरांपैकी एक आहे ज्यात दरवर्षी INR 4 अब्ज देणग्या आहेत. मारुती मंदिर, खंडोबा मंदिर, साई हेरिटेज व्हिलेज, शनिसिंगणापूर आणि नाशिक ही शिर्डी जवळील पाहण्यासारखी ठिकाणे आहेत.

6. एलोरा लेणी 

ऐतिहासिक आणि वारसा

    युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थळ, एलोरा लेणी ही महाराष्ट्रातील सर्वात जास्त भेट दिलेली वारसा ठिकाणे आहेत आणि महाराष्ट्र टूर पॅकेजमध्ये स्थानांचा समावेश करणे आवश्यक आहे. औरंगाबादपासून 28 किमी, पुण्यापासून 253 किमी आणि मुंबईपासून 344 किमी अंतरावर स्थित आहे. 

    एलोरा लेणी हे बौद्ध, हिंदू आणि जैन गुंफा मंदिरांचे एक प्रभावी संकुल आहे जे इसवी सन 6व्या आणि 10व्या शतकादरम्यान चरणेंद्री टेकड्यांच्या उभ्या तोंडातून कोरलेले आहे. एलोरा हे मुंबईजवळील प्रमुख वारसा स्थळांपैकी एक आहे. अजिंठा येथील लेण्यांपेक्षा थोडी कमी नाट्यमय मांडणी आहे, परंतु अधिक उत्कृष्ट शिल्पे आहेत. 

    लेणी संकुलात 34 लेणी आहेत ज्यात 12 बौद्ध, 17 हिंदू आणि 5 जैन लेणी आहेत. एलोरा येथील मध्यवर्ती आकर्षण म्हणजे कैलास मंदिर (गुहा 16), जे सर्वात उल्लेखनीय आहे.

    एलोरा, अजिंठा येथील पौराणिक लेणी आणि या भागातील इतर ऐतिहासिक वास्तूंना आदरांजली वाहण्यासाठी दरवर्षी अजिंठा-एलोरा महोत्सव औरंगाबादमध्ये आयोजित केला जातो. पूर्वी या उत्सवाचे ठिकाण एलोरा लेणीचे कैलास मंदिर होते परंतु ते आता सोनेरी महालात हलविण्यात आले आहे.

7. पाचगणी 

हिल स्टेशन

    पाचगणी किंवा पाचगणी हे महाराष्ट्रातील एक नयनरम्य हिल स्टेशन आहे. पुण्यापासून 104 किमी आणि मुंबईपासून 254 किमी अंतरावर स्थित, हे महाराष्ट्र टूर पॅकेजमध्ये आणि कोल्हापूरजवळ भेट देण्यासारख्या प्रसिद्ध निसर्गरम्य ठिकाणांपैकी एक आहे. 

    1334 मीटर उंचीवर असलेले पाचगणी सह्याद्रीच्या पर्वतरांगांमध्ये पाच टेकड्यांमध्ये वसलेले आहे. हे पुणे आणि मुंबई जवळील टॉप हिल स्टेशन्सपैकी एक आहे. महाबळेश्वर हे इंग्रजांसाठी उन्हाळ्यात पसंतीचे ठिकाण होते, परंतु पावसाळ्यात ते राहण्यायोग्य नव्हते. 

    पाचगणी हे ब्रिटीशांसाठी निवृत्तीचे ठिकाण म्हणून विकसित केले गेले कारण ते वर्षभर आनंददायी होते. असेही म्हटले जाते की, वनवासाच्या काळात, पांडवांनी पाचगणीमध्ये काही काळ घालवला आणि पाचगणीतील सर्वात लोकप्रिय प्रेक्षणीय स्थळांपैकी प्रसिद्ध डेव्हिल्स किचनमध्ये त्यांनी मुक्काम केलेल्या गुहेत.

    पाचगणीमध्ये अनेक सुंदर पर्यटन स्थळे आहेत. टेबल लँड, पारसी पॉइंट, कमलगड किल्ला, डेव्हिल्स किचन, राजपुरी लेणी, सिडनी पॉइंट, मॅप्रो गार्डन्स, धोम धरण, इत्यादी पाचगणी टूर पॅकेजचा भाग म्हणून भेट देण्यासारखी काही प्रमुख प्रेक्षणीय स्थळे आहेत. पाचगणीमध्ये ब्रिटिश शैलीतील जुने बंगले आणि पारशी घरे आहेत.

8. संभाजी नगर  ( औरंगाबाद ) 

ऐतिहासिक आणि वारसा

    संभाजी नगर ( औरंगाबाद ) हे ऐतिहासिक शहर आणि महाराष्ट्राची पर्यटन राजधानी देखील आहे. पुण्यापासून सुमारे 232 किमी अंतरावर आणि मुंबईपासून 350 किमी अंतरावर असलेले, हे पुण्याजवळ भेट देण्याच्या शीर्ष ठिकाणांपैकी एक आहे आणि महाराष्ट्र टूर पॅकेजचा भाग म्हणून भेट देण्याच्या शीर्ष ठिकाणांपैकी एक आहे. 

    मुघल सम्राट, औरंगजेबाच्या नावावरून, औरंगाबाद हे महाराष्ट्राचे पर्यटन केंद्र आहे. हे शहर अनेक ऐतिहासिक वास्तूंनी वेढलेले आहे, ज्यात जगप्रसिद्ध अजिंठा - एलोरा लेणी यांचा समावेश आहे, जे युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांचा समावेश आहे. 

    औरंगाबाद टूर पॅकेजचा एक भाग म्हणून दौलताबाद किल्ला, जामा मशीद, पाचक्की आणि 52 दरवाजे ही पर्यटकांची महत्त्वाची आकर्षणे आहेत. येथे अनेक मंदिरे, मशिदी, संग्रहालये आणि अगदी काही उद्यान देखील आहेत.

    या शहरात प्रसिद्ध बीबी का मकबरा, मुघल सम्राट औरंगजेबाची पत्नी राबिया-उल-दौरानी उर्फ दिलरास बानो बेगम हिची एक सुंदर समाधी आहे. औरंगजेबाचा मुलगा, प्रिन्स आझम शाह याने आपल्या आईच्या स्मरणार्थ 1651 ते 1661 इसवी दरम्यान समाधी बांधली. ही समाधी जगप्रसिद्ध ताजमहालची प्रतिकृती आहे. मिनी ताज म्हणूनही ओळखले जाणारे समाधी आग्रा येथील ताजमहालपेक्षा खूपच कमी शोभिवंत आहे.

9. नाशिक 

तीर्थयात्रा

    नाशिक किंवा नाशिक हे महाराष्ट्रातील लोकसंख्येनुसार तिसऱ्या क्रमांकाचे मोठे शहर आहे. मुंबईपासून सुमारे 182 किमी आणि पुण्यापासून 211 किमी अंतरावर स्थित, हे महाराष्ट्रातील लोकप्रिय तीर्थक्षेत्रांपैकी एक आहे आणि मुंबईजवळ भेट देण्याच्या प्रसिद्ध ठिकाणांपैकी एक आहे. 

    700 मीटर उंचीवर वसलेले, नाशिक त्याच्या असंख्य मंदिरांसाठी प्रसिद्ध आहे ज्यांना नाशिक टूर पॅकेजेसचा एक भाग म्हणून भेट देता येते. नाशिकमधील पंचवटी, सोमेश्वर, राम कुंड, मुक्तिधाम मंदिर, नाणे संग्रहालय, पांडवलेणी लेणी, सिन्नर, अंजनेरी आणि त्र्यंबकेश्वर ही काही लोकप्रिय ठिकाणे आहेत.

    नाशिकमध्ये कुंभमेळाही भरतो, हा सर्वात मोठा धार्मिक मेळावा दर 12 वर्षांनी एकदा भरतो. या भव्य जत्रेला मोठ्या संख्येने यात्रेकरू, साधू आणि पवित्र पुरुष उपस्थित राहतात आणि पवित्र गोदावरी नदीत स्नान करतात. धार्मिक महत्त्वाव्यतिरिक्त, नाशिकमध्ये असंख्य द्राक्षबागा आहेत ज्यात ग्रामीण भाग आहे आणि ते भारताची वाईन राजधानी म्हणून ओळखले जाते. शिर्डी टूर पॅकेजेससह नाशिकला भेट देता येईल.

10. गणपतीपुळे 

तीर्थयात्रा | बीच

    गणपतीपुळे हे भारतातील महाराष्ट्राच्या कोकण किनार्‍यावरील एक छोटेसे तीर्थक्षेत्र आणि समुद्रकिनारी असलेले शहर आहे. पुण्यापासून सुमारे 307 किमी आणि मुंबईपासून 345 किमी अंतरावर, हे कोल्हापूर जवळील भेट देण्याच्या शीर्ष ठिकाणांपैकी एक आहे. 

    गणपतीपुळे हे मुख्यत्वे 400 वर्षे जुन्या गणपती मंदिरासाठी ओळखले जाते जे गणपतीपुळे हॉलिडे पॅकेजमधील प्रमुख आकर्षण आहे. गणेशाची मूर्ती 1600 वर्षांपूर्वी स्वत: अवतरलेली आणि सापडलेली एक मोनोलिथ असल्याचे मानले जाते. हे भारतातील अष्ट गणपती मंदिरांपैकी एक आहे आणि 'पश्चिम द्वार देवता' म्हणून ओळखले जाते. मंदिर एका टेकडीच्या पायथ्याशी आहे आणि यात्रेकरू आदराचे चिन्ह म्हणून टेकडीभोवती (प्रदक्षिणा) फिरतात. गणपतीपुळेला महाबळेश्वर टूर पॅकेजसह एक दिवसाची सहल म्हणून भेट देता येते.

    याशिवाय, गणपतीपुळे येथे काही अतिशय प्रेक्षणीय किनारे आहेत ज्यांना कोकण पॅकेजसह भेट देता येते. शांतता शोधणारे, समुद्रकिनारा प्रेमी आणि यात्रेकरूंना आकर्षित करणारे हे एक आदर्श गेटवे आहे. जयगड किल्ला, प्राचीन कोकण संग्रहालय, आरे वेअर बीच, गुहागर बीच आणि वेळणेश्वर ही गणपतीपुळे येथे पाहण्यासारखी प्रमुख ठिकाणे आहेत.

11. पुणे 

 ऐतिहासिक आणि वारसा | शहर

    मुळा आणि मुठा नद्यांच्या संगमावर वसलेले, पुणे हे भारतातील सर्वात लोकप्रिय शहरांपैकी एक आहे आणि महाराष्ट्रातील दुसरे सर्वात मोठे शहर आहे. मुंबईपासून सुमारे 161 किमी अंतर. पुण्यात मराठा काळातील अनेक ऐतिहासिक वास्तू आणि अनेक पर्यटन स्थळे आहेत. 

    शनिवार वाडा, ओशो आश्रम, दगडूशेठ गणपती, पाताळेश्वर गुहा मंदिर, राजीव गांधी प्राणिसंग्रहालय, शिंदे छत्री, राजा दिनकर केळकर संग्रहालय, राष्ट्रीय युद्ध संग्रहालय, बंड गार्डन, सारस बाग, पार्वती टेकडी, आगा खान पॅलेस, राजगड किल्ला आणि दर्शन संग्रहालय. पुणे टूर पॅकेजचा एक भाग म्हणून काही प्रमुख आकर्षणांना भेट दिली पाहिजे.

    तसेच, पुणे ही महाराष्ट्राची सांस्कृतिक राजधानी मानली जाते आणि शास्त्रीय संगीत, अध्यात्म, नाट्य, क्रीडा आणि साहित्य यासारख्या सांस्कृतिक क्रियाकलापांसाठी प्रसिद्ध आहे. हे शहर आयटी, उत्पादन आणि ऑटोमोबाईल उद्योग आणि प्रतिष्ठित शैक्षणिक संस्थांसाठी देखील ओळखले जाते. पुणे हे आशिया-पॅसिफिक प्रदेशातील सर्वात वेगाने वाढणाऱ्या शहरांपैकी एक आहे. 'मर्सर 2015 क्वालिटी ऑफ लिव्हिंग' क्रमवारीत जगभरातील 440 हून अधिक शहरांमधील स्थानिक राहणीमानाचे मूल्यमापन केले गेले जेथे पुणे 145 व्या क्रमांकावर आहे, हैदराबाद 138 नंतर भारतात दुसरे स्थान आहे.

12. रत्नागिरी 

ऐतिहासिक आणि वारसा | बीच

    रत्नागिरी हे महाराष्ट्राच्या कोकण किनारपट्टीवरील एक बंदर शहर आहे. पुण्यापासून सुमारे 308 किमी, आणि मुंबईपासून 350 किमी अंतरावर, रत्नागिरी हे कोल्हापूर जवळील प्रसिद्ध ठिकाणांपैकी एक आहे. 

    महाबळेश्वर टूर पॅकेजसह रत्नागिरीला भेट देता येईल. सह्याद्री पर्वतरांगांच्या सुंदर डोंगरांनी वेढलेले, रत्नागिरी पर्यटकांसाठी सर्वात सुंदर समुद्रकिनारे, ऐतिहासिक वास्तू आणि शांत मंदिरे यांच्या रूपाने सर्वात वैविध्यपूर्ण आकर्षणे देते. तथापि, रत्नागिरीतील समुद्रकिनारे इतर सर्व पर्यटन आकर्षणांवर वर्चस्व गाजवतात. मांडवी बीच, पावस बीच, गणेशघुले बीच, भाट्ये बीच, आणि गणपतीपुळे बीच हे रत्नागिरी हॉलिडे पॅकेजचा भाग म्हणून तुम्ही भेट द्यायलाच हवेत असे इतर प्रसिद्ध किनारे आहेत.

    समुद्रकिना-यांव्यतिरिक्त, रत्नागिरीमध्ये भेट देण्यासारखी इतर ठिकाणे आहेत जसे की रत्नदुर्ग किल्ला, थिबाव पॅलेस, रत्नागिरीचे प्रवेशद्वार, विजयदुर्ग किल्ला आणि बीच, गणपतीपुळे, आणि जयगड किल्ला आणि दीपगृह. कोकण दौर्‍यासोबत येथे भेट देता येते. 

13. ताडोबा 

राष्ट्रीय उद्यान वन्यजीव ताडोबा

    अंधारी व्याघ्र प्रकल्प हे महाराष्ट्रातील सर्वात जुने आणि सर्वात मोठे राष्ट्रीय उद्यान आहे. चंद्रपूरपासून सुमारे 29 किमी आणि नागपूरपासून 145 किमी अंतरावर आहे. 

    ताडोबा हे भारतातील सर्वोच्च वन्यजीव अभयारण्यांपैकी एक आहे आणि महाराष्ट्रातील संकुलातील ठिकाणांपैकी एक आहे, विशेषत: वन्यजीव शौकिनांसाठी. 1955 मध्ये स्थापित, ताडोबा राष्ट्रीय उद्यान हे भारतातील 47 व्याघ्र प्रकल्पांपैकी एक आहे. व्याघ्र प्रकल्पाचे एकूण क्षेत्रफळ १,७२७ चौ. किमी आणि व्याघ्र प्रकल्पाचे गाभा क्षेत्र 625.40 चौ. किमी ताडोबा तलाव हे उद्यानाचे जंगल आणि इराई जलसाठ्यापर्यंत पसरलेली विस्तृत शेतजमीन यांच्यामध्ये बफर म्हणून काम करते. हा तलाव एक बारमाही पाण्याचा स्त्रोत आहे जो मगर मगरींना वाढण्यासाठी उत्तम निवासस्थान देतो.

    ताडोबा राष्ट्रीय उद्यान तीन स्वतंत्र वनश्रेणींमध्ये विभागले गेले आहे, म्हणजे ताडोबा उत्तर श्रेणी, कोळसा दक्षिण श्रेणी आणि मोहुर्ली पर्वतरांगा. या उद्यानासाठी मोहुर्ली गेट, कोलारा गेट, कुसवंडा गेट, नवेगाव गेट, पांगडी गेट आणि झरी गेट असे एकूण 6 एंट्री पॉइंट आहेत. या उद्यानात बिबट्या, आळशी अस्वल, गौर, नीलगाय, ढोले, पट्टेदार हायना, जंगलातील मांजर, सांबर, ठिपकेदार हरीण, भुंकणारे हरीण, चितळ आणि चौसिंगा यांच्यासह ८८ वाघांचे निवासस्थान आहे. ताडोबा टूर पॅकेजचा भाग म्हणून जीप सफारी ही सर्वात लोकप्रिय गोष्ट आहे. 

14. इगतपुरी 

हिल स्टेशन

    इगतपुरी हे महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्यातील एक सुंदर डोंगरी शहर आहे. मुंबईपासून सुमारे 136 किमी आणि पुण्यापासून 250 किमी अंतरावर, हे महाराष्ट्रातील शीर्ष हिल स्टेशन्सपैकी एक आहे आणि मुंबई तसेच पुण्याजवळील सर्वात लोकप्रिय वीकेंड गेटवेपैकी एक आहे. 

    पश्चिम घाटातील सह्याद्री पर्वतरांगांमध्ये १९०० फूट उंचीवर असलेले इगतपुरी हे डोळ्यांना आनंद देणारे ठिकाण आहे कारण हे मनमोहक हिल स्टेशन सुंदर मंदिरे, विलक्षण जुने किल्ले, आल्हाददायक हवामान, भव्य पर्वत आणि विलोभनीय दृश्यांनी सजलेले आहे. हे विलक्षण डोंगराळ शहर पावसाळ्यात वाहणारे धबधबे, चकचकीत तलाव, धुके आणि हिरवाईने आणखीनच सुंदर दिसते. 

    भातसा नदी खोरे, उंट दरी, त्रिंगलवाडी किल्ला, घाटनदेवी मंदिर आणि वैतरणा धरण ही तुमच्या महाराष्ट्र दौऱ्यादरम्यान इगतपुरीमध्ये भेट देण्यासारखी काही महत्त्वाची ठिकाणे आहेत.

    इगतपुरी हे विपश्यना इंटरनॅशनल अॅकॅडमी ऑफ मेडिटेशनचे घर असल्यामुळे शांतता आणि आध्यात्मिक नवजीवन शोधणाऱ्यांमध्ये या डोंगरी शहराने लोकप्रियता मिळवली आहे. दम्मगिरी म्हणूनही ओळखले जाणारे, हे विपश्यना केंद्र जगातील सर्वात मोठे ध्यान केंद्र मानले जाते आणि इगतपुरीमधील हे प्रमुख आकर्षण आहे. परिसरात अनेक किल्ले असल्याने गिर्यारोहक आणि ट्रेकर्ससाठी हे नंदनवन आहे. 

15. माथेरान 

हिल स्टेशन

    पश्चिम घाटाच्या रांगेत 800 मीटर उंचीवर वसलेले, माथेरान हे महाराष्ट्रातील पावसाळी ठिकाणांपैकी एक आहे आणि आठवड्याच्या शेवटी सहलीसाठी मुंबई आणि पुण्याजवळील लोकप्रिय हिल स्टेशन्सपैकी एक आहे. हे मुंबईपासून सुमारे 94 किमी, लोणावळ्यापासून 56 किमी आणि पुण्यापासून 122 किमी अंतरावर आहे. 

    लोणावळा टूर पॅकेजचा भाग म्हणून याला भेट देता येईल. माथेरान, म्हणजे 'कपाळावरचे जंगल', हा भारत सरकारच्या पर्यावरण आणि वन मंत्रालयाने घोषित केलेला पर्यावरण-संवेदनशील प्रदेश आहे. हे आशियातील एकमेव ऑटोमोबाईल फ्री हिल स्टेशन आहे. माथेरान हे 38 दृश्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. 

    पोर्क्युपिन पॉइंट, पॅनोरमा पॉइंट, इको पॉइंट, शार्लट लेक, किंग जॉर्ज पॉइंट, लुईसा पॉइंट, मंकी पॉइंट, पेमास्टर पार्क, पँथर्स केव्हज, रामबाग पॉइंट, हार्ट पॉईंट इत्यादी माथेरानमधील काही महत्त्वाची पर्यटन स्थळे आहेत.

    माथेरान हे माथेरान हिल रेल्वेचे घर आहे, भारतातील काही टॉय ट्रेन्सपैकी एक आहे. माथेरान हिल रेल्वे, ज्याला माथेरान लाइट रेल्वे (MLR) म्हणूनही ओळखले जाते, युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळाच्या दर्जासाठी विचारात घेतले जात आहे. तसेच हे हिल स्टेशन प्रसिद्ध स्वातंत्र्यसैनिक वीर भाई कोतवाल यांचे जन्मस्थान आहे. 

16. कोल्हापूर 

तीर्थयात्रा | शहर

    कोल्हापूर हे भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील कोल्हापूर जिल्ह्याचे शहर आणि जिल्हा मुख्यालय आहे. पुण्यापासून सुमारे 237 किमी आणि मुंबईपासून 388 किमी अंतरावर असलेले हे भारतातील लोकप्रिय तीर्थक्षेत्रांपैकी एक आहे आणि महाराष्ट्र टूर पॅकेजमधील ठिकाणांपैकी एक आहे. 

    पंचगंगा नदीच्या काठावर वसलेले, कोल्हापूर हे धार्मिक आणि ऐतिहासिक स्थळांसाठी प्रसिद्ध असलेले एक सुंदर शहर आहे ज्याला कोल्हापूर टूर पॅकेजचा एक भाग भेट देता येतो. अनेकदा दक्षिण काशी म्हणून ओळखले जाणारे, कोल्हापूर हे एक महत्त्वाचे आध्यात्मिक केंद्र आहे कारण त्यात महालक्ष्मी मंदिरासह मध्ययुगीन भारतातील लक्षणीय मंदिरे आहेत. भवानी मंडप, न्यू पॅलेस म्युझियम, ज्योतिबा मंदिर, रंकाळा तलाव, कोपेश्वर मंदिर, पन्हाळा किल्ला, सिद्धगिरी ग्रामजीवन संग्रहालय आणि राधानगरी वन्यजीव अभयारण्य ही कोल्हापुरातील प्रमुख ठिकाणे आहेत.

    कोल्हापूर हे कोल्हापुरी चप्पल, कोल्हापुरी दागिने आणि कोल्हापुरी जेवणासाठी जगभरात ओळखले जाते. हे इच्छुक कुस्तीपटूंचे केंद्र देखील आहे कारण या शहरात देशातील काही सर्वोत्तम प्रशिक्षण केंद्रे आहेत.